W jaki sposób można ujawnić składniki wartości niematerialnych i prawnych w wycenie przedsiębiorstwa? Metoda skorygowanych aktywów netto

Wartość księgowa spółki to różnica między wartością jej majątku (aktywów) i zobowiązaniami ogółem. W bilansie widnieje w pozycji „kapitał własny”. By urealnić wartość księgową kapitału własnego spółki do wartości rynkowych, powstała metoda skorygowanych aktywów netto. Sprawdź, jak przy jej użyciu można stworzyć profesjonalną wycenę i co trzeba wziąć pod uwagę.

Ujawnienie wartości niematerialnych i prawnych przedsiębiorstwa

Metody majątkowe wyceny przedsiębiorstw to jedna z pięciu grup metod, które specjaliści stosują podczas obliczania wyceny przedsiębiorstwa. Wśród nich znajduje się między innymi metoda skorygowanych aktywów netto.

Wycena przedsiębiorstwa metodą skorygowanych aktywów netto polega na ustaleniu możliwych do oszacowania różnic pomiędzy wartością bilansową, a wartością rynkową poszczególnych aktywów. Dokonuje się jej na podstawie zobowiązań według sprawozdania finansowego sporządzonego na dzień wyceny lub na dzień możliwie najbliższy tej dacie. Weryfikacja aktywów ma na celu urealnienie ich wartości księgowej, gdyż ta zwykle odbiega od wartości rynkowej majątku.

Uwzględnia ona również pozabilansowe składniki aktywów wykazywanych w ramach wartości niematerialnych i prawnych, jak patenty, znak firmowy czy know-how, dlatego w jej ramach możliwa jest wycena znaku towarowego i marki, które mogą znacznie zwiększać wartość wycenianego przedsiębiorstwa.

Etapy wyceny przedsiębiorstwa metodą skorygowanych aktywów netto

Zgodnie z rekomendacją prof. D. Zarzeckiego (1), ważnym etapem w wycenie metodą skorygowanych aktywów netto jest weryfikacja wartości wszystkich aktywów materialnych oraz możliwych do zidentyfikowania aktywów niematerialnych w stosunku do ich wartości rynkowych.

Konieczne jest przeprowadzenie analizy, która składa się z identyfikacji, oceny możliwości zbycia oraz wyceny wcześniej zidentyfikowanych i zbywalnych wartości niematerialnych i prawnych, w zakresie:

  1. Wartości niematerialnych i prawnych wskazanych w bilansie wycenianego podmiotu na dzień wyceny,
  2. Pozabilansowych wartości niematerialnych i prawnych na dzień wycen.

Skorygowane informacje powinny opierać się na oszacowaniu pieniężnej wysokości wartości niematerialnych i prawnych, które są określane jako zbywalne zasoby przedsiębiorstwa. Nie mają   wymiaru finansowego i materialnego, ale są nieodłącznym elementem jego funkcjonowania. W ich skład mogą wchodzić:

  • znaki towarowe i marki,
  • nabyte prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania,
  • koszty prac rozwojowych zakończonych wynikiem pozytywnym, które mogą być wykorzystane na potrzeby działalności,
  • wartości niematerialne i prawne używane przez podatnika na podstawie umowy dzierżawy, najmu, umowy licencyjnej lub o podobnym charakterze.

Metoda skorygowanych aktywów netto – pozabilansowe wartości niematerialne i prawne

O ile w przypadku wartości niematerialnych i prawnych wskazanych w bilansie wycenianego przedsiębiorstwa problem identyfikacji jest pomijalny (konieczna jest jedynie wycena), tak w przypadku pozabilansowych wartości niematerialnych i prawnych pojawia się problem, które z nich mają istotną wartość dla przedsiębiorstwa i mogą być przedmiotem transakcji. Niezbędna jest w takim przypadku nie tylko ewidencja wartości niematerialnych i prawnych, ale także kontrola sprawozdań finansowych, weryfikacja informacji udzielonych przez kierownictwo oraz przeprowadzenie analiz rynkowych i marketingowych.

Po ich identyfikacji należy określić, czy spełniają one wymogi dotyczące aktywów niematerialnych. Według R. Reilly’ego i R. Schweihsa (2), muszą charakteryzować się:

  • możliwością identyfikacji i opisu,
  • mieć byt prawny i podlegać ochronie,
  • powinny podlegać własności, która jest transferowalna,
  • możliwością przedstawienia materialnego dowodu, na przykład w postaci dokumentu, pliku itp.

Mając na względzie powyższe można za G. Urbankiem (3) stwierdzić, że do wartości niematerialnych i prawnych „nie zaliczają się zjawiska ekonomiczne, mające wpływ na tworzenie wartości w przedsiębiorstwie, takie jak: udział w rynku, pozycja monopolistyczna, potencjał rynkowy, deregulacja, koniunktura, unikalność, płynność, wysoka zyskowność (…) czynniki te mogą mieć istotny udział w podnoszeniu wartości aktywów niematerialnych przedsiębiorstwa”. Zatem „aktywa niematerialne istnieją w sensie ekonomicznym, jeżeli mogą zostać zidentyfikowane, są chronione prawnie i stanowią własność, która może być transferowana”.

Pozabilansowe wartości niematerialne i prawne nie mają wartości ekonomicznej, gdy nie spełniają wymogów związanych z możliwością ich zbycia. Nie mają tej wartości również wtedy, kiedy dotyczą przytoczonych „zjawisk ekonomicznych”. W efekcie dopiero zidentyfikowane składniki wartości niematerialnych i prawnych, które przeszły wskazaną negatywną selekcję, podlegają ujawnieniu i wycenie, zwiększając wartość przedsiębiorstwa wycenianego metodą skorygowanych aktywów netto. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o tej metodzie albo potrzebujesz specjalisty, który odpowiednio przygotuje wycenę, to nasi specjaliści służą wsparciem i fachową wiedzą. Warto postawić na ich doświadczenie! Skontaktuj się z nami i powiedz, jak możemy Ci pomóc!

(1) D. Zarzecki, Metody wyceny przedsiębiorstw. Zarys teorii a praktyka, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2000.

(2) R. Reilly, R. Schweihs, Valuing Intangibe Assets, McGraw Hill, New York 1999, s. 5. (3) G. Urbanek, Wycena aktywów niematerialny przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 2008, s. 34.

Od ponad 20 lat specjalizuje się w wycenie zasobów niematerialnych i prawnych, wycenie przedsiębiorstw a także przeprowadzaniu analiz finansowych związanych ze sprawozdawczością przedsiębiorstw. Jest członkiem Stowarzyszenia Biegłych Wycen Przedsiębiorstw w Polsce.